Komentatorzy ksiąg biblijnych często powołują się na wyniki wykopalisk archeologicznych, podobnie historycy i specjaliści kilku innych dziedzin. W Ziemi Świętej, na arenie wydarzeń biblijnych, niejednokrotnie zwiedza się teren wykopalisk.
Archeologia jest stosunkowo młodą nauką. Zauważono, że każda działalność człowieka pozostawia ślady. Wiele z nich jest nikłych i ulotnych, jednak większość stanowią trwałe dowody ludzkiej bytności. Bazując na tych spostrzeżeniach, rozwinęła się archeologia polegająca na stopniowym wydobywaniu na światło dzienne tych śladów i pozostałości. Przeważnie jest to zdejmowanie i odkrywanie kolejnych warstw utworzonych przez następujące po sobie fazy bytności i działalności człowieka, chociaż równie ważna jest obserwacja i analiza widocznych zabytków, głównie w postaci murów i innych elementów budowli lub konstrukcji. Nieodzowne jest jednoczesne zabezpieczanie, klasyfikowanie, dokumentowanie i interpretowanie napotkanych warstw, śladów i pozostałości kultury materialnej. Stwierdzono, że ślady pozostawione przez starożytnego człowieka, mogą być źródłem informacji dla historyka jako zbiór argumentów i dokumentów na dowód przemian, które zachodziły w konkretnym miejscu.
Dzięki rozwijającym się możliwościom technicznym coraz częściej i z powodzeniem bada się metodami archeologicznymi pozostałości znajdujące się pod wodą.
Trzeba pamiętać, że bezpośrednie wnioski z wykopalisk są zawężone pod względem terytorialnym do miejsca objętego badaniem, czyli stanowiska archeologicznego. Dopiero porównywanie wyników prac z wielu wykopalisk na wielu stanowiskach na jak najszerszym terenie pozwala na wyprowadzenie ogólniejszych wniosków dotyczących historii regionu. W ten sposób przez wykopaliska poznaje się dzieje i odtwarza społeczno-kulturową przeszłość człowieka. I tak można poznać również warunki życia w starożytnej Palestynie, życie codzienne ale można też odtworzyć historię ludu który zamieszkiwał tę krainę.
Jeden i drugi aspekt jest bardzo cenny dla zrozumienia tekstów biblijnych: poznanie historii regionu, czyli Palestyny oraz poznanie zachodzących zmian w jednym konkretnym miejscu. Ta obserwacja okazała się bezcenną dla zidentyfikowania miejsc biblijnych.
I tak rozwijała się „archeologia biblijna”. Czy jest to inna archeologia?
Archeologia biblijna posługuje się tymi samymi metodami co archeologia ogólna, odtwarza społeczno-kulturową przeszłość społeczeństw i narodów, które miały związek z wydarzeniami opisywanymi w Biblii lub wpłynęły bezpośrednio na jej powstanie.
Wykopaliska związane z miejscami historii biblijnej pod względem technicznym i naukowym niczym nie różnią się od klasycznych badań archeologicznych. Kierują się oczywiście naukową obiektywnością, bez jakichkolwiek wcześniejszych założeń, ale z oczywistych powodów dotyczą innego przedmiotu zainteresowania, zakresu przestrzenno-czasowego i religijno-historycznego. Ich specyfika zależna jest też od klimatu i określonych warunków lokalnych.
Ta specyfika jest widoczna między innymi w tym, w jaki sposób zachowały się świadectwa archeologiczne. Kompleksy zabudowań, starożytne miejscowości i miasta na Bliskim Wschodzie, zrujnowane lub opuszczone osiedla lub warowne miasta pozostawiły po sobie bardzo charakterystyczne wzgórza ruin nazywane po arabsku tell.
Tell, to regularne wzgórze w kształcie ściętego stożka, który już swym kształtem zwraca uwagę. Zwykle na takim tellu, poniewiera się całe mnóstwo rozbitej ceramiki, fragmentów skorup. Wzgórze takie „urosło” poprzez kolejne fazy zamieszkania. Zazwyczaj u podstaw tellu leży naturalne wzniesienie terenu, gdzie ze względów strategicznych powstało pierwsze osiedle. Zabudowania, które z biegiem czasu ulegały zniszczeniu były zastępowane przez nowe domy i zawsze materiał budowlany był transportowany do miasta. Mijały stulecia i tysiąclecia, następowały kolejne epoki zniszczeń i odbudowy, wojny i kataklizmy, trzęsienia ziemi i pożary. Po każdym zniszczeniu kolejne warstwy materiału budowlanego, kamieni i gliny z dachów i śmieci powodowały ciągłe podnoszenie się terenu. Tak powstawały telle, wzgórza ruin charakterystyczne dla Bliskiego Wschodu. Różnorodność pozostałości, materiału i zabytków odkrywanych przez archeologów sprawia, że telle są bardzo atrakcyjnym stanowiskiem dla archeologów.
Badania archeologiczne zawsze pogłębiają naszą wiedzę o historii ziem biblijnych, a dla miejsc świętych, dla sanktuariów Ziemi Świętej dostarczają argumentów dla autentyczności tych miejsc.