foto. vecstock na Freepik
Wielki Tydzień w Jerozolimie
Tajemnice Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa stały się dziś nieodłączną częścią życia religijnego Jerozolimy. Na wspominanie i przeżywanie tajemnic Pasyjnych Chrystusa nie ma bardziej odpowiedniego miejsca i scenerii niż święte miasto. Jak w żadnym innym miejscu na świecie, podczas nabożeństw można używać okolicznika miejsca: „tu”, „tutaj”: “tutaj Chrystus został skazany na śmierć, tutaj Chrystus został ukrzyżowany, tutaj Chrystus zmartwychwstał”. Wiadomo, że już pierwsi chrześcijanie udawali się do miejsc, które Zbawiciel uświęcił przez swoją obecność.
Przygotowania do Triduum Paschalnego rozpoczynają się już w drugim tygodniu Wielkiego Postu, kiedy zostaje zainaugurowana seria nabożeństw stacyjnych, w czasie których zakonnicy franciszkańscy pełniący służbę w miejscach świętych i wierni nawiedzają jerozolimskie sanktuaria związane z Męką Chrystusa. Każde z miejsc świętych ma swoją własną liturgię. To wielkopostne pielgrzymowanie respektuje chronologię ostatnich dni Chrystusa Pana opisanych w Ewangeliach i pozwala wiernym i pielgrzymom w cotygodniowym, stopniowym przygotowaniu się do celebracji Świąt Paschalnych. Cykl rozpoczyna się od zbocza Góry Oliwnej, gdzie wspomina się płacz Zbawiciela nad świętym miastem. Miejsce kolejnych uroczystości jest Ogród Oliwny, gdzie wspólnie przeżywa się agonię i moment aresztowania Zbawcy. Następne uroczyste celebracje mają miejsce w klasztorze Biczowania i w kaplicy Skazania Chrystusa. Nabożeństwa stacyjne sprawowane są w każdą środę w godzinach popołudniowych. W dwóch ostatnich tygodniach poprzedzających Triduum Paschalne liturgia stacyjna jeszcze intensywniej chce oddać to, co opisują ewangeliści. Franciszkanie wraz z wiernymi pielgrzymują do Betanii, gdzie Chrystus wskrzesił swego przyjaciela Łazarza, dając przy tym świadectwo o swoim panowaniu nad życiem i śmiercią. Wracając z Betanii odwiedza się miejsce Wniebowstąpienia (dzisiaj w rękach muzułmanów) oraz kościół „Ojcze nasz”. W piątek poprzedzający Niedzielę Palmową nabożeństwo stacyjne ma miejsce we wnętrzu bazyliki Bożego Grobu. Ten czcigodny kościół, podzielony pomiędzy różne obrządki chrześcijańskie, jak relikwiarz chroni w swoich murach najcenniejsze pamiątki zbawienia: skalisty zrąb Kalwarii i pusty Grób Chrystusa Pana.
W sobotę poprzedzającą Niedzielę Palmową wspólnota franciszkańska udaje się do Betfage, skąd następnego dnia wyrusza procesja z palmami i gałązkami oliwek. W popołudniowym nabożeństwie uczestniczą niemal wszyscy pielgrzymi katoliccy obecni w Jerozolimie. Wielojęzyczne grupy chwalą Boga własnymi pieśniami, ale najczęściej słychać śpiewy po łacinie i arabsku. Pamiątką z tego dnia są nie tylko wspomnienia, ale również gałęzie poświęconych palm lub oliwek.
Obchody Triduum Paschalnego sprawowane są niemal w całości w obrębie Bazyliki Grobu Pańskiego. W Wielki Czwartek pontyfikalnej Mszy Świętej przewodniczy łaciński patriarcha Jerozolimy, którego otaczają kapłani jego diecezji i pielgrzymujący prezbiterzy. Patriarcha dokonuje również obrzędu obmycia nóg. Po południu, na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy Pana Jezusa, franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej udają się z tradycyjną pielgrzymką na górę Syjon do Wieczernika. Pielgrzymka ta uliczkami starej Jerozolimy ma wymiar ekumeniczny i jest to jedna z niewielu okazji oficjalnej modlitwy katolików w Wieczerniku, który odebrano bezprawnie franciszkanom w połowie XVI wieku. Jerozolimskie liturgie Wielkiego Czwartku kończy wieczorne nabożeństwo „godziny świętej” w bazylice Getsemani. W trakcie tej liturgii rozważana jest modlitwa Jezusa w Ogrójcu przed męką konania. Wierni w wielkoczwartkowy wieczór często pozostają w bazylice i Ogrodzie Oliwnym do północy, aby symbolicznie towarzyszyć Panu Jezusowi w godzinie modlitewnego zmagania i przyjęcia woli Boga Ojca przez Drogę Krzyżową ku śmierci i Zmartwychwstaniu.
Wielkopiątkowe nabożeństwo Męki Pańskiej sprawowane jest na Kalwarii. W godzinach przedpołudniowych ulice Jerozolimy przemierzają pielgrzymi odprawiający Drogę Krzyżową. Prowadzi ona dokładnie ustaloną trasą, która od XVI wieku była znana jako „Droga Bolesna” (Via Dolorosa). Wieczorem tego samego dnia można jeszcze uczestniczyć w nabożeństwie Pogrzebu Pana Jezusa w Bazylice Grobu Świętego. Kto chce wziąć udział we Mszy świętej Wigilii Paschalnej musi już w Wielką Sobotę rano zjawić się przed drzwiami tejże Bazyliki. Radosne „Alleluja” zabrzmi także na rezurekcyjnej Mszy świętej w Niedzielę Wielkanocną. W czasie procesji rezurekcyjnej diakoni na cztery strony świata głoszą słowami Ewangelistów: „Nie ma Go tu, zmartwychwstał”. W murach bazyliki, nazywanej przez prawosławnych Greków „Anastazis” (Zmartwychwstanie) w okresie Triduum Paschalnego często panuje szczególne „święte zamieszanie”. Jest tak nawet wtedy, gdy daty Wielkiej Nocy według różnych kalendarzy nie pokrywają się. Dla niektórych jest to powód do zgorszenia, bo przecież widać wyraźnie podziały wśród chrześcijan, lecz dzięki temu można również poznać bogactwo liturgii i specyfikę tradycji chrześcijan różnych obrządków.