Wśród starożytnych kościołów Jerozolimy, obok bazyliki Zmartwychwstania, niewątpliwie jednym z najważniejszych był Święty Syjon.
Już w IV wieku, zatem na samym początku epoki bizantyjskiej, chrześcijanie jerozolimscy wybudowali bardzo duży kościół – bazylikę przy Wieczerniku i nadali mu chwalebny tytuł „He Hagia Sijon” – Święty Syjon – czyli „Matka Wszystkich Kościołów”. Należy tu pamiętać o dwóch znaczeniach nazwy Syjon. Biblijny, starotestamentalny Syjon to wzgórze świątynne na wschodzie miasta, natomiast dla chrześcijan Syjon to wzgórze południowo-zachodnie, gdzie znajdował się Wieczernik. Ta zmiana nie była skutkiem pomyłki, lecz powodu należy szukać w teologii. Dogłębna egzegeza listów apostolskich, zwłaszcza listów św. Pawła, św. Jana i św. Jakuba wskazuje, że dla wierzących w Chrystusa Nowym Syjonem jest Kościół Chrystusowy. Syjon Starego Testamentu był tylko zapowiedzią, symbolem i figurą prawdziwego Syjonu duchowego, który realizuje się w zbawczej wspólnocie wierzących w Chrystusa. Kolebką tego Kościoła stało się miejsce, gdzie Jezus ustanowił Eucharystię, dał swe nowe przykazanie miłości, modlił się jako Arcykapłan nowego Przymierza o jedność przyszłego Kościoła, a przede wszystkim miejsce, gdzie na młody Kościół zstąpił Duch Święty – czyli w Wieczerniku.
Bazylikę Święty Syjon dla uczczenia Wieczernika wybudował biskup Jan, który kierował Kościołem jerozolimskim w latach 386-415. Tu wspominano również Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny, czczono kolumnę biczowania i relikwie św. Szczepana, pierwszego męczennika. Bazylika Świętego Syjonu została zniszczona przez Persów w roku 614, odbudowana za patriarchy Modesta, znów zburzona w 996 i po raz kolejny odbudowana przez krzyżowców. Wzniesiono wtedy w tym miejscu kościół godny swej pierwotnej nazwy: Święty Syjon. W południowej nawie czczono Wieczernik, natomiast północna nawa była poświęcona Zaśnięciu Najświętszej Maryi Panny. Znajdowała się tam kaplica z łacińskim napisem: „Exaltata est sancta Dei Genitrix super choros Angelorum”, co znaczy: „Święta Boża Rodzicielka została wyniesiona ponad chóry anielskie”.
Nawiązano tu do starożytnej i czcigodnej tradycji o nieznanym z imienia uczniu Chrystusa, który gościł Jezusa i apostołów w czasie Ostatniej Wieczerzy. Ten sam uczeń udzielił schronienia apostołom, kiedy wybuchły pierwsze prześladowania. W tym samym miejscu znalazła gościnę Matka Najświętsza i tam też „zasnęła”. Maryję pochowano w grobowcu przy Getsemani w Dolinie Cedronu, nazywanej również Doliną Jozafata.
Tradycję o miejscu zaśnięcia Maryi poświadcza patriarcha Jerozolimy Sofroniusz w pierwszej połowie VII w. W swym dziele wspomina o kamieniu, na którym spoczęła Matka Boża przed zakończeniem swego ziemskiego życia. Wynika z tego, że kamień ten był czczony w bazylice Świętego Syjonu.
Po wycofaniu się krzyżowców świątynia powoli popadała w ruinę, aż do czasu kiedy król Neapolu Robert i jego żona Sancja wykupili teren i przekazali braciom franciszkanom. Tu w roku 1335 powstał pierwszy i najważniejszy klasztor braci mniejszych w Ziemi Świętej, tu także miał swą siedzibę franciszkański kustosz. Jednak teren wykupiony przez króla Neapolu pod klasztor nie obejmował całych ruin. Franciszkanie skupili się wokół najważniejszej pamiątki tego miejsca: Wieczernika, natomiast rozległe pozostałości po bazylice Świętego Syjonu były niezagospodarowane aż do czasów współczesnych.
W roku 1898 miejsca święte w Palestynie odwiedzał cesarz niemiecki Wilhelm II. Dla uczczenia tej wizyty sułtan turecki Abdul Hamid podarował teren bazyliki Świętego Syjonu swemu gościowi, a on przekazał go katolikom. Stowarzyszenie z Kolonii Pro Palestina zbudowało tutaj współczesną bazylikę Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny. Sanktuarium potocznie nazywane jest po łacinie Dormitio, czyli „Zaśnięcie”.
Bazylikę Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny projektował architekt katedralny z Kolonii Heinrich Renard. 7 października 1900 r położono tu kamień węgielny, a 10 kwietnia 1910 nastąpiła uroczysta konsekracja. W trakcie budowy odnaleziono pozostałości bazyliki bizantyjskiej oraz kościoła krzyżowców.
Świątynia jest okrągłą budowlą z prezbiterium zakończonym absydą. Wokół nawy rozmieszczono sześć kaplic. W krypcie wspomina się tajemnicę Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny.
Opiekę nad sanktuarium w roku 1906 powierzono benedyktynom z Beuron, którzy również zaprojektowali część wyposażenia. Mozaikę w absydzie przedstawiającą Matkę Najświętszą z Dzieciątkiem wykonano według projektu brata R. Commandeura OSB. On także projektował mozaikę w kaplicy św. Benedykta. Wśród kaplic warto zwrócić uwagę między innymi na kaplicę św. Jana Chrzciciela i na kaplicę św. Wilibalda, pierwszego angielskiego pielgrzyma do Ziemi Świętej, który zmarł w Jerozolimie w roku 724. Mozaiki posadzkowe przedstawiające symbole Trójcy Przenajświętszej oraz znaki zodiaku wykonał H. Gauer według projektu ojca M. Gislera OSB.
W krypcie skupia uwagę figura Matki Najświętszej zapadającej w sen. Rzeźba została wykonana według projektu wspomnianego brata R. Commandeura OSB przez artystę brata Simona z opactwa w Maria Laach. W tej statule, jak i w wielu elementach wyposażenia widać wyraźnie wpływy artystycznej „szkoły z Beuron”.
W roku 1926 klasztor benedyktynów został podniesiony do godności opactwa. W ostatnich latach w krypcie Zaśnięcia jeden z bocznych ołtarzy poświęcono Matce Boskiej Częstochowskiej.