Bóg powołując Abrahama, obiecał mu, że będzie ojcem narodu. Przyrzekł mu również na własność konkretny kraj: „idź do ziemi, którą ci wskażę” (Rdz 12,1). Ziemia ta na przestrzeni czasu różnie była nazywana, a wpływały na to liczne wydarzenia historyczne.
W chronologii biblijnej najstarsza nazwa, która odnosiła się do biblijnej krainy, celu wędrówki Abrahama, to ziemia Kanaan (XIX-XVIII w. przed Chr.). Jakub ze swoimi synami udając się do Egiptu, opuszcza ją w XVII w. przed Chr. lud Izraela wraca tu pod wodzą Mojżesza – ciągle jeszcze jest używana nazwa „ziemia Kanaan” (XIII w. przed Chr.). Wtedy w Biblii obok tej nazwy coraz częściej zaczyna się pojawiać określenie Ziemia Obiecana, które ma bardziej teologiczne niż geograficzne znaczenie.
W kontekście wyjścia z Egiptu zaczyna się mówić o „Hebrajczykach”, jednak bardziej odnosi się to do ludu niż krainy. Używanie tego sformułowania potwierdza archeologia.
Gdy Izraelici pod wodzą Jozuego objęli w posiadanie tę ziemię (XIII-XII w. przed Chr.), pojawia się często nazwa Kananejczycy, ale dotyczy to obcego, wrogiego ludu, który zamieszkiwał krainę między Jordanem a Morzem Śródziemnym. Często jest to określenie bardzo ogólnikowe i odnosi się do plemion, które zostały wyparte i pokonane przez Izraelitów. Ludy kananejskie wspominane w Biblii to Amoryci, Chetyci, Chiwwici, Peryzzyci, Jebuzyci, Girgaszyci i inni. Całkiem nowe światło na ten proces przejmowania kraju rzuca archeologia.
Izrael zamieszkał w Ziemi Obiecanej według pokoleń (XIII-XI w. przed Chr.), które były spadkobiercami i potomkami synów Jakuba: Rubena, Judy, Issachara, Zebulona (Zabulona), Dana, Naftalego, Gada, Aszera, Beniamina, Efraima i Manassesa. Symeon zamieszkał na terytorium Judy, a pokolenie Lewiego nie otrzymało ziemi. W tej epoce często jest używana nazwa pochodząca od drugiego imienia Jakuba: Izrael. Ziemia Izraela to geograficzne określenie terenu, a etniczne narodu izraelskiego. Poszczególne pokolenia miały lokalne ambicje, co na pewno nie było korzystne. Raz po raz autor biblijny mówi o „całym Izraelu”, mając na myśli wszystkie pokolenia. Aby to podkreślić, używa sformułowania: „od Dan do Beer Szeby”. Są to jakby dwa bieguny ziemi izraelskiej, dwa miasta: Dan na północnym krańcu, u stóp gór Hermonu, i Beer Szeba ostatnie miasto przed pustynią Negeb na południu.
Zjednoczone państwo, „cały Izrael”, było ambicją pierwszych królów, czyli Saula, Dawida i Salomona, i jednocześnie koniecznością historyczną (X w. przed Chr.). Dopiero z dystansu historii ta jedność była doceniana i ubolewano nad tym, gdy jej zabrakło. W 929 r. przed Chr. doszło do tragicznego rozpadu na dwa wrogie sobie królestwa: Judy na południu i Izraela na północy. Niestety, to musiało się źle skończyć: w 721 r. przed Chr. upadło pod naporem Asyrii państwo północne – Izrael, a w 587 lub 586 r. przed Chr. zostało zdobyte przez Babilon państwo południowe – Juda, a ludność deportowana.
Po tak zwanej niewoli babilońskiej (VI-V w. przed Chr.) używane jest tylko określenie „ziemia Judy”. Było to oczywiście uwarunkowane historycznie, ponieważ do Ziemi Obiecanej wrócili właściwie tylko potomkowie pokolenia Judy. Pozostali, uprowadzeni wcześniej do niewoli asyryjskiej, nie obaczyli już ojczystej ziemi. Dlatego przyjęło się określenie Judejczyk, także w Nowym Testamencie, na określenie członka narodu wybranego. W takim brzmieniu przeszło do różnych języków i również polskie określenie „Żyd” ma tutaj swoje źródło. W czasach Nowego Testamentu jest mowa o Ziemi Judy, pod wpływem języka greckiego nazywanej Judeą (II w. przed Chr. – I w. po Chr.).
W okresie tak zwanej niewoli babilońskiej na opuszczone przez Izraelitów tereny przybyli osadnicy i utworzyli nową grupę etniczną, która zamieszkała na ziemi państwa północnego ze stolicą w Samarii – stąd nazwa Samarytanie. Galilea znajdowała się na północy tego regionu. Zamieszkali ją Żydzi, jednak przemieszani z innymi narodowościami.
Nazwa Palestyna pojawia się najpóźniej i nie znajdziemy jej w Biblii. Określenia tego używamy w znaczeniu krainy geograficznej, a nie państwa. Uczeni dyskutują, skąd wzięło się słowo „Palestyna”. Prawdopodobnie pochodzi od wrogiego plemienia, mianowicie od Filistynów, którzy zamieszkiwali Filisteę. Należy pamiętać, że w piśmie hebrajskim dźwięki f i p zapisuje się za pomocą tej samej litery.
Naród wybrany, spadkobiercy i potomkowie Abrahama, osiedlili się w krainie, w której Bóg przygotowywał przyjście na świat Syna Bożego. Te góry, rzeki i doliny stały się scenerią, gdzie dokonało się nasze zbawienie – i dlatego najwłaściwsza nazwa tej ziemi to Ziemia Święta.
o. Marian Arndt OFM