Modlitwa uczniów we wczesnym wieku szkolnym – str.3

d. Postulaty dla katechetycznej dydaktyki modlitwy nastolatka

Okres adolescencji to również wiek dojrzewania do religijnej pełnoletności, która uzewnętrznia się między innymi w uzdolnieniu do samodzielnego życia modlitewnego. Powierzchowna obserwacja zachowań może doprowadzić do wniosku, że większość dorastających ludzi nie interesuje się sprawami Bożymi, a zagadnienia religii zajmują ostatnie miejsce w ich „rankingu światopoglądowym”. Jednocześnie faktem jest, iż to właśnie wśród nich odnotowuje się ogromną ilość nawróceń, obserwuje się niezwykłą żarliwość modlitewną i pasję w praktykach religijnych[31]. Dla takich młodych ludzi modlitwa może stać się światłem i źródłem siły oraz odwagi do altruistycznego i ofiarnego życia, może wytyczać i korygować jego cele, kierunki i zadania, wreszcie dać moc do przezwyciężania codziennych trudności i problemów.

Duchowy głód rodzi w świadomości nastolatków wielkie egzystencjalne pytania i czyni ją podatną na wsłuchiwanie się w odpowiedzi, jakich udziela Bóg, usposabia do wprowadzenia w swoje życie modlitwy, nawet wówczas, gdy nie prowadzą ku temu żadne religijne uwarunkowania. Jest to więc dobry okres zarówno do pogłębienia wiary u jednych, jak i zakładania jej fundamentów u innych, niezależnie od oddziaływań domu rodzinnego czy otoczenia[32].

Nie można zapominać, że dla średniego wieku szkolnego charakterystyczne jest przejście od „pacierza” do dojrzałej modlitwy chrześcijanina, co dla dorastającego jest wewnętrzną potrzebą, jest więc równocześnie konieczne i niezwykle trudne. Presja autorytetu znaczących dorosłych z okresu dzieciństwa zostaje ograniczona, ponieważ spontaniczność dziecięca coraz wyraźniej ustępuje refleksji dorastającego człowieka. Pacierze wyuczone pod wpływem rodziców i katechetów, bez systematycznego zgłębiania ich znaczenia, mogą się okazać szybko li tylko magicznymi formułami i dla krytycznego umysłu nastolatka czymś nie do przyjęcia. Wtedy właśnie pojawia się ryzyko postawienia modlitwy chrześcijańskiej w tej samej linii co „pogańskie zaklęcia, śpiewy muezina, talizmany, czy praktyki właściwe tylko dziecięcemu wiekowi”[33].

W średnim wieku szkolnym obserwujemy skłonność do osobistej, swobodnej modlitwy i do medytacji. Dlatego duże znaczenie mają wspólnoty młodzieżowe działające przy parafiach, zajmujące się rozważaniem Pisma świętego, dyskutowaniem aktualnych problemów, organizowaniem wspólnotowych modlitw[34].

Bardzo pomocne w wychowaniu młodzieży do modlitwy mogą być także różnorodne formy dni skupienia, rekolekcji czy pielgrzymek, a w drugiej fazie adolescencji spotkania przygotowujące do przyjęcia sakramentu dojrzałości chrześcijańskiej – bierzmowania. Zadaniem duszpasterza organizującego takie spotkania duchowe jest dostarczenie młodym ludziom „mocnych duchowych przeżyć”, zdolnych wyciszyć doskwierający im czasami pesymizm, uleczyć dominujący ból odrzucenia przez rodziny, czy społeczeństwo, złagodzić frustrację, apatię, depresję i kompleksy. Pomocą w tym mogą być nabożeństwa, adoracje eucharystyczne czy ciesząca się wielką popularnością wśród młodzieży Liturgia Godzin. Te celebracje religijne winny rozlewać żar modlitwy i zapalać młode serca[35].

Modlący się młody człowiek patrzy na siebie i swoją sytuację w perspektywie Boga, w odniesieniu do Niego i wychodząc od Niego. Ta świadomość nieustannej obecności Boga naturalnie nie jest ucieczką od rzeczywistości, „towarzystwo” Stwórcy pomaga mu zdobyć się na odwagę, by zrobić „kolejny krok” w życiu[36].

Warto także podkreślić, że badania empiryczne dotyczące wychowania do modlitwy w średnim wieku szkolnym wykazują, że dwunasto- i trzynastolatków modlitwa jawi się jako wartość, która kształtuje plan dnia, pozwala właściwie ocenić przeżyty dzień i zaplanować następny. Natomiast między czternastym a piętnastym rokiem życia młodzi ludzie niekiedy oddają się żarliwej modlitwie skupionej na ważkich decyzji wyboru drogi życiowej[37].

Średni wiek szkolny to okres podjęcia przez nastolatka nowych zadań i ról społecznych, właściwych dla człowieka dorosłego. Jest to czas trudnych wyzwań dla młodych ludzi oraz ich nauczycieli, wychowawców, duszpasterzy i katechetów. Nastolatek wyraźnie potrzebuje mądrych przewodników pomagających mu zdobywać poczucie własnej tożsamości, nie poprzez wyręczanie go w trudach rozwiązywania różnych problemów, ale we wspólnym z nim poszukiwaniu.